ශ්රී ලංකා ඉතිහාස වංශ කතාවේ, දුටුගැමුණු රජු සහ එළාර රජු අතර සටන තරම් සමරනු ලබන සිදුවීම් ඇත්තේ ස්වල්පයකි. මෙය හුදෙක් හමුදා ගැටුමක් පමණක් නොව, ශිෂ්ටාචාර දෙකක්, ආගම් දෙකක් සහ ගෞරවනීය ප්රතිපත්ති දෙකක් අතර වූ සංಘට්ටනයකි. වසර 2,000කට අධික කාලයක් ශ්රී ලාංකිකයන්ට ආශ්වාදයක් ලබා දුන් මෙම කතාන්දරය, යුද්ධයේදී දැක්වූ උදාරත්වය පිළිබඳ විශිෂ්ටතම උදාහරණයක් ලෙස අදටත් පවතී.
දෙකඩ වූ දිවයින
ක්රි.පූ. 2 වැනි සියවසේදී ශ්රී ලංකාව කොටස් දෙකකට බෙදී පැවතුණි. උතුරු රාජධානිය අනුරාධපුරය කේන්ද්ර කරගෙන පැවති අතර, එය පාලනය කළේ බලය අල්ලාගත් දකුණු ඉන්දියානු ද්රවිඩ රජෙකු වූ එළාර විසිනි. දකුණු ප්රදේශය වූ රුහුණ, සිංහල පාලනය යටතේ පැවති අතර, එය පාලනය කළේ කාවන්තිස්ස රජු විසිනි.
එළාර கொடு शासनකයෙක් නොවීය. වංශ කතාවල ඔහුව විස්තර කරන්නේ ජාතිය හෝ ආගම නොසලකා සාධාරණ ලෙස නීතිය ක්රියාත්මක කළ යුක්තිගරුක පාලකයෙකු ලෙසය. ඔහුගේ යුක්තිය කෙතරම් අපක්ෂපාතී වීද යත්, තම පුත්රයා අත්වැරදීමකින් තම රථයට ਵੱਛුවෙකු යටකර මරා දැමූ විට, එළාර තම පුත්රයා ද රථයට යටකර මරා දැමීමට නියෝග කළේය - එය ඕනෑම සාමාන්ය වැසියෙකුට මුහුණ දීමට සිදුවන දඬුවමම විය.
කුමරුගේ ශපථය
කාවන්තිස්ස රජුගේ පුත් දුටුගැමුණු කුමරු, පුරාණ සිංහල අගනුවර සහ බුදුදහමේ කේන්ද්රස්ථානය වූ අනුරාධපුරය එළාර විසින් අත්පත් කරගෙන සිටීම පිළිබඳ කතාන්දර අසමින් හැදී වැඩුණි. තරුණ වියේදීම, උතුර නැවත අත්පත් කරගෙන බෞද්ධ පාලනය යටතේ දිවයින එක්සේසත් කිරීමේ දැඩි ආශාවකින් දුටුගැමුණු දැවෙමින් සිටියේය.
නමුත් ඔහුගේ පියා වූ කාවන්තිස්ස රජු ඉවසීමෙන් කටයුතු කරන ලෙස උපදෙස් දුන්නේය. “දෙමළ හමුදාව ඉතා ශක්තිමත්” යැයි ඔහු පැවසීය. “ඔබ වයසින් මුහුකුරා යන තුරු, අපගේ හමුදා ශක්තිමත් වන තුරු ඉවසන්න.”
කීර්තිය සඳහා නොඉවසිලිමත් වූ දුටුගැමුණු, තම පියාට විවෘතවම විරුද්ධ විය. කාවන්තිස්ස රජු ඔහුට කාන්තා ආභරණයක් යවමින්, තම පුතා රණශූරයෙකු ලෙස නොව කාන්තාවක් මෙන් හැසිරෙන බව ඇඟවීය. එම අපහාසය වේදනාකාරී වුවද, එය දුටුගැමුණුව අධෛර්යමත් කළේ නැත. ඉන්පසු ඔහුගේ පියා වෙනත් පණිවිඩයක් යැවීය: තමා මිය යන තුරු ඉවසන ලෙසයි.
සේනා මෙහෙයුම ඇරඹෙයි
කාවන්තිස්ස රජු මිය ගිය විට, (එවකට වයස අවුරුදු 25ක් පමණ වූ) දුටුගැමුණුට අවසානයේ තම ඉරණම පසුපස යාමට නිදහස ලැබුණි. ඔහු ශ්රී ලංකාව මින් පෙර නොදුටු ආකාරයේ හමුදාවක් එක්රැස් කළේය:
දස මහා යෝධයෝ
දුටුගැමුණු අසාමාන්ය හැකියාවන් සහිත යෝධයන් දස දෙනෙකු බඳවා ගත්තේය:
- නන්දිමිත්ර: අලින් එසවිය හැකි යෝධ පුරුෂයෙකි
- සුරනිමල: සුළඟ මෙන් වේගයෙන් දිවිය හැකි අයෙකි
- ථෙරපුත්තාභය: වෙස් වළා ගැනීමේ දක්ෂයෙකි
- භරණ: හඬින් පවුරු සෙලවිය හැකි අයෙකි
- සහ තවත් සය දෙනෙක්, ඔවුන් සියල්ලෝම තමන්ගේම ආකාරයෙන් ප්රකට වූවෝය
ජනප්රවාදගත ඇත් රජු
දුටුගැමුණුගේ වඩාත්ම ප්රසිද්ධ සගයා වූයේ ඔහුගේ යුධ ඇතු වූ කණ්ඩුලයි. වංශ කතාවල කණ්ඩුලව විස්තර කරන්නේ බුද්ධිමත්, පක්ෂපාතී සහ සටනේදී භයානක සතෙකු ලෙසය - බලකොටු දොරටු බිඳ දැමීමට සහ සතුරු සොල්දාදුවන් සෙල්ලම් බඩු මෙන් විසිකිරීමට ඔහුට හැකියාව තිබුණි.
උතුරු දෙසට ගමන
රුහුණේ සිට දුටුගැමුණු උතුරට ගමන් කරමින්, නගරයෙන් නගරය නිදහස් කර ගත්තේය. සෑම බලකොටුවකටම ඔහු පණිවිඩයක් යැවීය: සාමකාමීව යටත් වන්න, නැතහොත් විනාශයට මුහුණ දෙන්න. බොහෝ දෙනෙක් යටත් වූහ. විරුද්ධ වූවන් දුටුගැමුණුගේ යෝධයන්ට සහ කණ්ඩුලගේ ශක්තියට පරාජය විය.
මෙම සේනා මෙහෙයුම දුෂ්කරතාවලින් තොර නොවීය:
විජිතපුර බලකොටුව: එහි පවුරු කොතරම් ශක්තිමත් වීද යත් දුටුගැමුණුගේ හමුදාවට ඒවා බිඳ දැමීමට නොහැකි විය. අවසානයේදී, කණ්ඩුල ඇතු සන්නාහයෙන් සරසා, දුටුගැමුණු පිට මත හිඳගෙන, දොරටු වෙත කඩා පැන්නේය. කණ්ඩුල දොරටු බිඳ දැමූ අතර, බලකොටුව යටත් විය.
අම්බට්ඨකොල සටන: එළාරගේ සේනාපතියා දුටුගැමුණුගේ ඉදිරි ගමන නැවැත්වීමට උත්සාහ කළේය. සටන දරුණු වූ නමුත්, දුටුගැමුණුගේ දස මහා යෝධයන්ව නැවැත්විය නොහැකි විය.
අවසන් මහා ගැටුම
වසර ගණනාවක සේනා මෙහෙයුම් වලින් පසුව, දුටුගැමුණුගේ හමුදාව අනුරාධපුරයට ළඟා විය. එවකට මහලු වියේ පසුවුවද තවමත් රණශූරයෙකු වූ එළාර, විවෘත සටනකින් දුටුගැමුණුගේ හමුදාව පරාජය කළ නොහැකි බව දැන සිටියේය. නමුත් ඔහුට තම පරාජය සිදුවන ආකාරය තෝරාගත හැකි විය.
එළාර පණිවිඩයක් යැවීය: රජවරුන් දෙදෙනා අතර ද්වන්ධ සටනකින් මෙය විසඳා ගනිමු. ජයග්රාහකයාට සියල්ල හිමිවේ.
දුටුගැමුණු ඊට එකඟ විය.
රජුන්ගේ ද්වන්ධ සටන
අනුරාධපුර දොරටු ඉදිරිපිට විවෘත භූමියක, රජවරුන් දෙදෙනාම ඇතුන් පිට නැගී එකිනෙකාට මුහුණ දුන්හ.
පළමු කඩා පැනීම: ඔවුන් තම හෙල්ල පහත් කර කඩා පැන්නෝය. ගැටුම අති මහත් විය. එළාරගේ හෙල්ලය දුටුගැමුණුගේ ඇතුට වැදුනද, සන්නාහය එය වළක්වා ගත්තේය. දුටුගැමුණුගේ හෙල්ලය ඉලක්කය සොයා ගියේය - එළාර බිම ඇද වැටුණි.
වංශ කතාවල දුටුගැමුණුගේ ප්රතිචාරය විස්තර කරන්නේ මෙසේය: එම ජයග්රහණයේ කිසිදු සතුටක් නොවීය. ඔහු මරා දැමුවේ වසර හතළිහක් සාධාරණව පාලනය කළ, සුදුසුකම් ලත් ප්රතිවාදියෙකි.
ජයග්රහණයෙන් පසු දැක්වූ ගෞරවය
ඉන්පසුව සිදු වූ දෙය දුටුගැමුණුගේ චරිතය නිර්වචනය කළ අතර, සහස්ර ගණනාවක් පුරා ශ්රී ලාංකිකයන්ට ආශ්වාදයක් ලබා දුන්නේය:
ආදාහනය
දුටුගැමුණු, එළාරගේ දේහය පූර්ණ රාජකීය ගෞරව සහිතව ආදාහනය කරන ලෙස නියෝග කළේය. ඔහු පෞද්ගලිකවම එම උත්සවයට සහභාගී වී, තම පරාජිත සතුරාට ගෞරව දැක්වීය.
ස්මාරකය
එළාර ඇද වැටුණු ස්ථානයේම, දුටුගැමුණු ඔහුට ගෞරවයක් ලෙස ස්මාරකයක් ඉදිකළේය. රජු ඇතුළු කිසිවෙකුත් එම ස්මාරකය අසලින් යාන වාහනයකින් ගමන් නොකළ යුතු බවටත්, සියල්ලන්ම එයට ගෞරවයක් ලෙස බැස පයින් ගමන් කළ යුතු බවටත් ඔහු නියෝග කළේය.
මෙම නියෝගය සියවස් ගණනාවක් පුරා පිළිපදින ලදී. අදටත්, අනුරාධපුරයේ එළාර ඇද වැටුණු ස්ථානය පූජනීය භූමියක් ලෙස සැලකේ.
ක්රියාව සාධාරණීකරණය කිරීම
මෙම ඝාතනය නිසා දුටුගැමුණු රජු කම්පනයට පත්ව සිටි බව කියවේ. බෞද්ධ භික්ෂූන් වහන්සේලාට ඔහුට සහතික කිරීමට සිදු වූයේ, ඔහුගේ යුද්ධය බුදුදහම ආරක්ෂා කිරීම සඳහා කළ බැවින් එය සාධාරණ බවයි. නමුත් එම සහතිකය පවා ඔහුගේ හෘද සාක්ෂිය සම්පූර්ණයෙන්ම සනසාලූයේ නැත.
යුද්ධයෙන් පසු
එළාරගේ මරණයත් සමඟ, දුටුගැමුණු එක්සේසත් ශ්රී ලංකාවේ එකම පාලකයා බවට පත් විය. නමුත් ඔහුගේ සිත යොමු වූයේ ආක්රමණ සඳහා නොව, නිර්මාණ සඳහාය:
- රුවන්වැලිසෑය: දශක ගණනාවක් ගතවී නිම කරන ලද දැවැන්ත ස්තූපයකි
- ලෝවාමහාපාය: නව මහල් මාලිගාවකි
- අසංඛ්යාත ආරාම: බෞද්ධ සංඝයා වහන්සේලාට සහයෝගය දැක්වීම සඳහා
දුටුගැමුණුගේ රාජ්ය සමය බෞද්ධ සංස්කෘතියේ සහ සිංහල බලයේ ස්වර්ණමය යුගයක් උදා කළේය.
රජවරුන් දෙදෙනාගේ උරුමය
දුටුගැමුණු සහ එළාරගේ කතාන්දරය අදටත් අනුනාද වන පාඩම් කිහිපයක් කියා දෙයි:
සුදුසුකම් ලත් ප්රතිවාදීන්
එළාර සහ දුටුගැමුණු දෙදෙනාම ගෞරවනීය පුද්ගලයන් වූහ. එළාර විදේශීය රජෙකු වුවද සාධාරණව පාලනය කළේය. දුටුගැමුණු මරණයේදී පවා තම සතුරාට ගෞරව කළේය. ඔවුන් ප්රතිවාදීන් වුවද, එකිනෙකාට ගරු කළහ.
එක්සේසත් වීමේ මිල
ශ්රී ලංකාව එක්සේසත් කිරීමට දහස් ගණනකගේ ජීවිත බිලිගත් යුද්ධයක් අවශ්ය විය. දුටුගැමුණු තම ඉලක්කය සපුරා ගත්තද, එම ප්රචණ්ඩත්වයේ සදාචාරාත්මක බර ඔහු තම ජීවිත කාලය පුරාම දැරූ බව වංශ කතා સૂచනය කරයි.
ආගමික ඉවසීම
බෞද්ධ පරමාධිපත්යය නැවත ස්ථාපිත කිරීමට සටන් කළද, එළාර කෙරෙහි දුටුගැමුණු දැක්වූ ගෞරවය වෙනත් ආගමක සහ ජාතියක පාලකයෙකුට දැක්වූ ගෞරවය පෙන්නුම් කළේය. තම ආගමට ලැදිව සිටින අතරතුර අන්යයන්ට ගරු කළ හැකි බව ඔහුගේ ක්රියාවන්ගෙන් පෙන්නුම් කෙරිණි.
වීරයන්ගේ සංකීර්ණත්වය
දුටුගැමුණු වීරයෙකු ලෙස සමරනු ලැබුවද, ඔහු සංකීර්ණ චරිතයක් විය: මිනී මැරූ රණශූරයෙක්, ප්රචණ්ඩත්වය සමඟ පොරබැදූ බෞද්ධයෙක්, පරාජිතයාට ගෞරව කළ ජයග්රාහකයෙක්. මෙම සංකීර්ණත්වය ඔහුව අඩු ආශ්වාදජනක චරිතයක් බවට පත් නොකර, වඩාත් ආශ්වාදජනක කරයි.
ඓතිහාසික සත්යය සහ ජනප්රවාදය
දුටුගැමුණු-එළාර කතාන්දරයේ කොපමණ ප්රමාණයක් ඓතිහාසික සත්යයද, කොපමණ ප්රමාණයක් සියවස් ගණනාවක් පුරා අලංකාර කරන ලද ජනප්රවාදද යන්න පිළිබඳව නූතන ඉතිහාසඥයෝ විවාද කරති. එම සිදුවීම් වලින් වසර 600කට පසුව ලියන ලද මහාවංශය, සමහර අංග නාට්යමයකරණය කර තිබිය හැක.
නමුත් පුරාවිද්යාත්මක සාක්ෂි මූලික ආඛ්යානයට සහාය දක්වයි:
- අනුරාධපුරයේ එළාරගේ පාලනය තහවුරු වී ඇත
- දුටුගැමුණුගේ දැවැන්ත ඉදිකිරීම් ව්යාපෘති සැබෑය
- ඔහුගේ එක්සේසත් කිරීමේ සංස්කෘතික බලපෑම ප්රතික්ෂේප කළ නොහැක
සෑම තොරතුරක්ම නිවැරදි වුවත් නැතත්, කතාවේ කල්පවත්නා බලය පැමිණෙන්නේ එහි තේමාවන්ගෙනි: යුද්ධයේදී ගෞරවය, සතුරන්ට ගරු කිරීම, නායකත්වයේ බර සහ වීරත්වයේ සංකීර්ණත්වය.
අද දින එම ස්ථාන නැරඹීම
අනුරාධපුරයට පැමිණෙන නූතන නරඹන්නන්ට තවමත් දැකගත හැකිය:
- සාම්ප්රදායිකව එළාරගේ ස්මාරකය ලෙස හඳුනාගෙන ඇති ප්රදේශය
- දුටුගැමුණුගේ රුවන්වැලිසෑය (තවමත් සක්රීය වන්දනාවට ලක්වේ)
- ලෝවාමහාපාය භූමිය
- දුටුගැමුණු කණ්ඩුල ඇතු පිට සිටින අයුරු නිරූපණය කරන ප්රතිමා
නිගමනය
දුටුගැමුණු සහ එළාර අතර සටන හුදෙක් හමුදාමය ජයග්රහණයක් පිළිබඳව පමණක් නොව, එය සාරධර්ම, ගෞරවය සහ එක්සේසත් වීමේ මිල පිළිබඳව විය. දුටුගැමුණු සටන ජයගෙන දිවයින එක්සේසත් කළ නමුත්, ඔහු තම සතුරාට ගෞරව කළේ රජවරුන් දෙදෙනාම උසස් තත්ත්වයට පත් කරන ආකාරයෙනි.
ඔවුන්ගේ කතාව අපට මතක් කර දෙන්නේ ගැටුම් මධ්යයේ වුවද ගෞරවය පැවතිය හැකි බවත්; ජයග්රහණය කරුණාවන්ත විය හැකි බවත්; සතුරන් ගෞරවයට සුදුසු විය හැකි බවත්; සහ සැබෑ ශ්රේෂ්ඨත්වය රැඳී ඇත්තේ ජයග්රහණය තුළ පමණක් නොව, පරාජිතයාට සලකන ආකාරය තුළ බවත්ය.
වසර 2,000කට පසුව, ශ්රී ලංකාවේ පාසල් දරුවන් තවමත් මෙම රජවරුන් දෙදෙනා ගැන ඉගෙන ගනිති - එක් අයෙක් ද්රවිඩ, අනෙකා සිංහල; එක් අයෙක් ආක්රමණිකයා, අනෙකා විමුක්තිදායකයා; දෙදෙනාම ශ්රී ලංකා ඉතිහාසයේ මහා නාට්යයේ තම කොටස් ඉටු කළ ගෞරවනීය මිනිසුන් වූහ.