උත්තිය රජතුමා ක්රි.පූ. 267 සිට ක්රි.පූ. 257 දක්වා කාලය තුළ රජරට රාජධානියේ අනුරාධපුරය අගනුවර කරගෙන ශ්රී ලංකාව පාලනය කළ වැදගත් රජ කෙනෙකි. මෙතුමාගේ දස වසරක පාලන සමය ශ්රී ලංකාවේ මුල්කාලීන බෞද්ධ ඉතිහාසයේ සුවිශේෂී සිදුවීමකට සම්බන්ධ වේ.
රාජ්යත්වයට පත්වීම සහ පාලනය
උත්තිය රජතුමා රජරට රාජධානියේ සිහසුනට පත්වූයේ ක්රි.පූ. 267 වර්ෂයේදීය. අනුරාධපුර නගරය අගනුවර කරගෙන රාජ්යය පාලනය කළ මෙතුමා වසර දහයක් පුරා රාජ්යය මෙහෙයවීය. මෙතුමාගේ පාලන සමය පිළිබඳ වැඩි විස්තර මහාවංශය වැනි ඉතිහාස ග්රන්ථවල විස්තරාත්මකව සඳහන් නොවුනත්, ලක්දිව බුදු සසුන ස්ථාපිත වී වැඩි කලක් නොගොස් පැවති සාමකාමී යුගයක ඔහු රජු ලෙස කටයුතු කළ බව විශ්වාස කෙරේ.
මිහිඳු මාහිමිපාණන් වහන්සේගේ අපවත්වීම
උත්තිය රජතුමාගේ පාලන සමයේ සිදුවූ ප්රමුඛතම සිදුවීමක් ලෙස මිහිඳු මාහිමිපාණන් වහන්සේගේ අපවත්වීම දැක්විය හැකිය. උන්වහන්සේගේ අපවත්වීම සිදුවූයේ උත්තිය රජුගේ දසවන රාජ්ය වර්ෂයේදීය. මෙම සිදුවීම ලක්දිව බෞද්ධ ඉතිහාසයේ වැදගත් සංධිස්ථානයක් ලෙස සැලකේ. මිහිඳු මාහිමිපාණන් වහන්සේ ලංකාවට බුදු දහම ගෙන ඒමට පුරෝගාමී වූ අතර, උන්වහන්සේගේ අපවත්වීමෙන් පසු උන්වහන්සේගේ දේහයට සත්කාර කොට, මල්වතු ඔය අසබඩ පිරිනිවන් මංගල්යය පවත්වා, තැන්පත් කිරීම උත්තිය රජුගේ පාලන සමයේදී සිදුවිය. මෙම ඓතිහාසික වැදගත්කම හේතුවෙන්, උත්තිය රජුගේ රාජ්ය සමය බෞද්ධ ජනතාව අතර විශේෂයෙන් සිහිපත් වේ.
උරුමය
උත්තිය රජතුමාගේ උරුමය ප්රධාන වශයෙන් බැඳී ඇත්තේ මිහිඳු මාහිමිපාණන් වහන්සේගේ අපවත්වීම ඔහුගේ රාජ්ය සමයේ සිදුවීම සමඟය. මෙම සිදුවීම ලංකාවේ බුදු දහමේ මුල් අවධියට අයත් වන අතර, උත්තිය රජු එම වැදගත් ඓතිහාසික පරිච්ඡේදයේ පාලකයා ලෙස ඉතිහාසයට එක් වී ඇත. ඔහුගේ පාලන සමය ලක්දිව බුදු සසුන තවදුරටත් ස්ථාවර වූ සහ ශක්තිමත් වූ කාලයක් ලෙස සැලකිය හැකිය.