සයවන පරාක්රමබාහු රජු
හැඳින්වීම
සයවන පරාක්රමබාහු රජු ශ්රී ලංකා ඉතිහාසයේ කැපී පෙනෙන චරිතයකි. 15 වන සියවසේදී ශ්රී ලංකාව එක්සේසත් කිරීමට සමත්වූ අවසන් දේශීය රජු ලෙස ඔහු ප්රකටය. ඔහුගේ පාලන සමය තුළ කෝට්ටේ රාජධානිය එහි ස්වර්ණමය යුගය අත්විඳි අතර, එය වර්තමාන කොළඹට මදක් බැහැරින් පිහිටි ශ්රී ජයවර්ධනපුර කෝට්ටේ කේන්ද්රගතව සමෘධිමත්ව පැවතිණි.
කෝට්ටේ රාජධානියේ ස්ථාපනය
කෝට්ටේ බලකොටුව මුලින්ම ස්ථාපිත කරන ලද්දේ ගම්පොළ රාජධානියෙහි අමාත්ය අලකේශ්වර (1370–1385) විසිනි. තුන්වන වික්රමබාහු රජුගේ රාජ්ය සමයෙහිදී, බටහිර වෙරළ තීරය ඔස්සේ එල්ල වුනු උතුරු ආක්රමණකාරීන්ගේ ප්රහාරයන් නිෂ්ක්රීය කිරීමේ අරමුණින් මෙම බලකොටුව නිර්මාණය විය. ප්රදේශය වටා පිහිටි මහත් වගුරු බිම හේතුවෙන් එය ස්වභාවිකවම ඉතා හොඳින් ආරක්ෂිතව පැවතිණි. පසුකාලීනව, එනම් ක්රි.ව. 1412 දී සයවන පරාක්රමබාහු රජු විසින් මෙම උපායමාර්ගික පිහිටීම සහිත බලකොටුව තම අගනගරය බවට තෝරා ගන්නා ලදි.
සයවන පරාක්රමබාහු රජුගේ පාලන සමය
සයවන පරාක්රමබාහු රජු ක්රි.ව. 1412 සිට 1467 දක්වා කෝට්ටේ රාජධානිය පාලනය කළේය. ඔහුගේ පාලනය යටතේ කෝට්ටේ සමෘද්ධියෙන් බැබළුණු අතර, ශ්රී ලංකාව පුරා තම අධිපත්යය ව්යාප්ත කිරීමට ඔහු සමත් විය. ඔහු දිවයින එක්සේසත් කළ අවසන් දේශීය රජු ලෙස ඉතිහාසයට එක්වන්නේ මේ නිසාය. ඔහුගේ යුගය හෙළ සාහිත්යයේ ස්වර්ණමය යුගයක් ලෙසද සැලකේ.
ශබ්දනිෂ්පත්තිය
සිංහල භාෂාවෙන් ‘කෝට්ටේ’ යන පදයෙහි අරුත (බල)කොටුව යන්නයි. එබැවින්, මෙම නාමයෙන් හැඳින්වෙන්නේ අලකේශ්වර විසින් මුලින්ම තනන ලද බලකොටුව බව පොදුවේ පිළිගැනේ. සයවන පරාක්රමබාහු රජු විසින් එය තම අගනුවර ලෙස තෝරා ගැනීමත් සමඟ, මෙම බලකොටුව රාජධානියේ කේන්ද්රස්ථානය බවට පත්විය.
උරුමය
සයවන පරාක්රමබාහු රජු ශ්රී ලංකාවට ලබාදුන් උරුමය අතිමහත්ය. ඔහු දිවයින එක්සේසත් කිරීම පමණක් නොව, කෝට්ටේ රාජධානිය ආර්ථික වශයෙන් හා සංස්කෘතික වශයෙන් විශාල දියුණුවක් කරා ගෙන ගියේය. ඔහුගේ පාලනය ශ්රී ලංකා ඉතිහාසයේ වැදගත් සන්ධිස්ථානයක් සනිටුහන් කරයි.