පළමුවන බුවනෙකබාහු රජතුමා ක්රිස්තු වර්ෂ 1272 දී ශ්රී ලංකාවේ රාජ්යත්වයට පත් විය. එතුමා බෝසත් විජයබාහු හෙවත් හතරවන විජයබාහු රජතුමාගේ අභාවයෙන් පසු සිංහාසනයට පත් වූ අතර, ඔහුගේ පාලන සමය වසර 12 ක් පුරා ක්රිස්තු වර්ෂ 1284 දක්වා පැවතුණි.
රාජ්යත්වයට පත්වීම සහ යාපහුව රාජධානිය
පළමුවන බුවනෙකබාහු රජු සිංහාසනාරූඪ වීමෙන් පසු, මීට පෙර රජවරුන් මෙන් නොව, යාපහුව බලකොටුව වෙත ගොස් එය සිය ප්රධාන රාජධානිය ලෙස ස්ථාපිත කරගෙන එතැන් සිට රාජ්ය කටයුතු මෙහෙයවීය. මෙම තීරණය එකල පැවති දේශපාලනික හා ආරක්ෂක අභියෝගයන්ට මුහුණදීම සඳහා ගත් උපායමාර්ගික පියවරක් විය.
රාජ්ය පාලනය සහ අභියෝග
පළමුවන බුවනෙකබාහු රජුගේ පාලන සමය තුළ ඔහුට විවිධ අභියෝග රැසකට මුහුණ දීමට සිදු විය. බෝසත් විජයබාහු රජුට පක්ෂපාතීව සිටි වන්නි නායකයින් ඔහුගේ පාලනයට එරෙහිව නැගී සිටි අතර, උතුරේ පෙළ ගැසෙමින් සිටි නායාකයින් ද රජුට ප්රබල තර්ජනයක් විය. මෙම අභියෝග මධ්යයේ වුවද රජු සාමකාමීව හා ස්ථාවරව රාජ්ය පාලනය කරගෙන යාමට උත්සාහ කළේය.
ඔහුගේ රාජ්ය සමයේදී බෞද්ධ ශාසනයට විශේෂ අවධානයක් යොමු කරන ලදී. රජු වාර්ෂික උපසම්පදා උත්සව ආදිය පවත්වා බුද්ධ ශාසනයේ චිරස්ථිතිය වෙනුවෙන් කටයුතු කළේය.
දළදා වහන්සේ පැහැරගැනීම සහ රජුගේ අභාවය
ක්රිස්තු වර්ෂ 1284 දී පළමුවන බුවනෙකබාහු රජු අභාවප්රාප්ත විය. ඔහුගේ මරණයෙන් පසු ශ්රී ලංකාවට තවත් දැවැන්ත අභියෝගයකට මුහුණ දීමට සිදු විය. මෙකල පාණ්ඩ්ය රජු වූ කුලසේකරගේ ආර්ය චක්රවර්ති නම් ඇමතිවරයා විශාල හමුදාවක් රැගෙන යාපහුව වටලා, දළදා වහන්සේ පැහැරගෙන ගිය බව මහා වංශයේ දෙවන කොටසේ සඳහන් වේ. මෙම සිදුවීම ශ්රී ලංකාවේ ඉතිහාසයේ වැදගත් සන්ධිස්ථානයක් සනිටුහන් කළේය.
රාජ්යත්වයෙන් පසු
පළමුවන බුවනෙකබාහු රජුගේ මරණයෙන් පසු වසර තුනක පමණ අරාජික කාලයක් ශ්රී ලංකාවේ පැවතුණි. මෙම අස්ථායී කාලයෙන් අනතුරුව තුන්වන පරාක්රමබාහු රජතුමා සිංහාසනයට පත් විය.